Đình Hòa Tú là một trong 8 di tích cấp quốc gia của tỉnh Sóc Trăng, tọa lạc tại ấp Hòa Trực, xã Hòa Tú 1, huyện Mỹ Xuyên. Đình nằm cách UBND xã 300m về hướng Tây Nam, trước mặt là kinh Rạch Rò. Chúng ta có thể đến thăm di tích này dễ dàng bằng cả đường thủy lẫn đường bộ (xe gắn máy, ôtô nhỏ).
Đình Hòa Tú nguyên là đình thần của làng Hòa Tú. Ngày 23/11/1940, nhận được lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy, chậm hơn 14 tiếng so với thời gian quy định khởi nghĩa chung của toàn Nam Kỳ, nhưng các đồng chí trong Chi bộ Hòa Tú vẫn tiến hành tổ chức huy động lực lượng khởi nghĩa. Một cuộc họp khẩn đã được triệu tập tại nhà đồng chí Văn Ngọc Chính đi đến quyết định ba vấn đề lớn trong đó có việc tập hợp lực lượng khởi nghĩa ở Xóm Đình. Khuya ngày 24/11/1940 khởi nghĩa thành công, quân ta giành được thắng lợi. Lần đầu tiên, cờ đỏ sao vàng tung bay trên nóc nhà việc làng Hòa Tú. Sau đó nghĩa quân kéo về đình Hòa Tú lên kế hoạch chống lại sự càn quét, đàn áp của thực dân Pháp.
Theo các cụ cao niên kể lại, đình được xây dựng năm 1852 dưới thời Vua Tự Đức và được tu sửa nhiều lần. Sau giải phóng 30/4/1975, UBND tỉnh Sóc Trăng đã vài lần tiến hành trùng tu, lần gần đây nhất là vào năm 2010 với tổng kinh phí khoảng 390 triệu đồng. Ngôi đình gồm ba gian song song (chữ tam), cổng đình nhìn ra hướng Đông Bắc, mái lợp ngói âm dương. Trong đình từ cột kèo, bài vị, bàn thờ, liễn thờ đều được chạm trỗ rất khéo léo. Gian đầu là nhà võ ca, gian giữa là nhà khách, gian sau là điện thờ Thần. Trên nóc của gian nhà võ ca dọc theo đòn dông là tượng “Lưỡng long triều nguyệt” - hai con rồng chầu mặt trăng, được đúc tròn bằng xi măng, trang trí bằng sơn dầu, mỗi con dài 1,2m, rồng trong tư thế lượn cong, sừng ngắn, vi lưng và đuôi ngắn.
Bên trong của Đình được trang trí như sau: bệ thờ Thần ở giữa treo một bảng nền đỏ gắn chữ Thần bằng gỗ sơn dầu, nhũ vàng, một bộ tam sư gồm bình gốm cắm hương và hai chân nến bằng gỗ hai bên. Mặt trước của bệ thờ thần là hình tượng hai con hạc cưỡi lưng quy vẽ bằng sơn dầu. Góc trái của điện thờ là bệ thờ đồng chí Văn Ngọc Chính và các liệt sỹ hy sinh trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ năm 1940. Góc phải thờ các liệt sỹ và nhân dân Hòa Tú hy sinh trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trên vách ghi danh sách các Ban xây dựng Đình qua các năm 1957 và 1990. Vách trong cùng ghi danh sách các đơn vị và cá nhân góp tiền, vật liệu xây dựng công trình. Bốn cột tròn to giữa chính điện được trang trí sơn dầu. Hai cột phía trong vẽ hình rồng cuốn xung quanh, hai thân cột phía ngoài là hai câu đối viết theo dạng liễn, chữ vàng, nền đen. Trong khuôn viên của đình Hòa Tú còn có bia lưu niệm, bia nằm bên phải của đình. Thân bia làm bằng xi măng, dày 20cm hình thang vuông góc, lõm tròn ở góc trên bên trái, đỉnh rộng 1m, chân rộng 1,9 m2, được dựng đứng trên một nền cao 30cm. Mặt trước bia tô đá rửa, trên đó trang trí một lá cờ đỏ sao vàng hình tròn chạm nổi. Bia có ghi danh sách những chiến sĩ đã anh dũng hy sinh trong khởi nghĩa Nam Kỳ. Bên trên, ngoài cùng là khẩu hiệu được viết bằng chữ nổi màu vàng: “Đời đời nhớ ơn các anh hùng liệt sỹ”.
Đình Hòa Tú được công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia ngày 16/6/1992. Nếu có dịp về thăm quê hương Sóc Trăng, mời bạn hãy đến thăm đình Hòa Tú – niềm tự hào của quân và dân Sóc Trăng, là một trong những điểm đến có giá trị to lớn trong việc bồi dưỡng lòng yêu nước, truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau.